Krakowskie nekropolie, które musisz zobaczyć nie tylko z okazji dnia Wszystkich Świętych. Są to miejsca, które warto odwiedzić ze względu na ich historię, osoby, które na nich znalazły wieczny spoczynek. A także z powodu pięknej rzeźby sepulkralnej, której nie zobaczycie nigdzie indziej. W tym szacownym gronie wyróżniłam trzy zabytkowe cmentarze, które są idealną destynacją na zaduszny spacer. Teraz w listopadzie, a także przez cały rok.
Krakowskie nekropolie, które musisz zobaczyć
Trochę przewrotnie zacznę nie od najsłynniejszej, ale od najstarszej nekropolii na terenie dzisiejszego Krakowa. Jest to Stary Cmentarz Podgórski. Kiedy Podgórze było oddzielnym miastem to właśnie ten cmentarz był głównym miejscem pochówku zasłużonych obywateli, kupców, rajców, działaczy społecznych. Dokładna data założenia cmentarza nie jest znana. Szacuje się, że powstał między 1786 a 1792 rokiem. Pierwszą osobą pochowaną tutaj była Agnieszka Drelinkiewiczówna, niestety jej nagrobek nie zachował. W ogóle obecnie zobaczycie zaledwie 1/3 dawnego cmentarza. Pierwszych zniszczeń dokonali Niemcy w czasie II wojny światowej, kiedy budowali pobliską linię kolejową. Kolejneje dewastacji dokonano w latach 70-tych, kiedy budowano obecną ulicę Powstańców Śląskich.
Zaraz za bramą znajdują się dwa nagrobki, które od razu przciągają uwagę. Pierwszym z nich jest grób Edwarda Dembowskiego, organizatora i przywódcy powstania krakowskiego 1846 roku. Został pochowany we wspólnej mogile wraz z 28 powstańcami. Byli uczestnikami patriotycznej procesji, do której Austriacy otworzyli ogień. Zaraz obok zobaczycie rodzinny grobowiec, w którym spoczął Wojciech Bednarski – nauczyciel, społecznik, założyciel parku miejskiego. Niedaleko spoczywa Jordan Stoyowski, tłumacz, twórca polskiego języka prawniczego. W głębi zobaczymy groby artystów: Wojciecha Eljasza-Radzikowskiego i jego syna Władysława, nauczycielki Agnieszki Jałbrzykowskiej, a także honorowych obywateli i prezydentów Podgórza: Emila Serkowskiego, Ferdynanda Seeling-de-Sauenfelsa, Józefa Chrystiana Zolla.
Cmentarz Rakowicki
To niewątpliwie najsłynniejsza krakowska nekropolia. Jej powstanie wiąże się zakazem grzebania zmarłych w obrębie miasta i likwidacją cmentarzy przykościelnych. Za datę powstania przyjmuje się rok 1803, kiedy pochowano Apolonię z Lubowieckich Bursikową. Jej grób nie zachował się, natomiast przetrwało epitafium nagrobne, które zobaczycie na tablicy obok wejścia. Obecnie powierzchnia cmentarza to 42 ha, około 75 tysięcy grobów. Spacer po Cmentarzu Rakowickim to prawdziwa lekcja historii. Wystarczy przejść aleję główną, aby trafić na takie nazwiska jak: Jan Matejko, Maciej Jakubowski, Emeryk Hutten-Czapski, Kossakowie, Ignacy Daszyński, Helena Modrzejewska. Przy alei głównej zobaczycie też zabytkową kaplicę cmentarną pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego. Ufundowali ją Anna i Ludwik Helclowie, a następnie podarowali społeczności Krakowa. W podziemiach kaplicy znajduje się krypta grobowa rodziny Helclów, ale tylko tych, którzy znali i władali językiem polskim.
Na Cmentarzu Rakowickim nie brakuje też miejsc związanych z walką o wolność i niepodległość. Niedaleko kaplicy zobaczymy mogiły powstańców z roku 1831 i 1863. Uwagę przykuwa też malutki nagrobek dwuletniej Ludki Królikowskiej. Była to przypadkowa ofiara wybuchu w 1863 roku tajnej prochowni przy ul Jagiellońskiej, która działała na rzecz powstania. Natomiast ofiary bombardowania Krakowa przez Austriaków w 1848 roku upamiętnia niesamowity Anioł Zemsty, dzieło Konstantego Laszczki. Na tym cmentarzu spoczywają również członkowie Legionów Polskich, uczestnicy szarży pod Rokitną.
Punktem obowiązkowym będzie wizyta w Alei Zasłużonych. Tu zobaczycie groby znanych aktorów, piosenkarzy, artystów, uczonych, ludzi kultury, polityków. To już historia, która tworzyła się na naszych oczach. W Alei Zasłużonych spoczywa Jerzy Panek, Piotr Skrzynecki, Marek Grechuta, Jerzy Bińczycki, Iwona Borowicka, Barbara Kwiatkowska-Lass. Nieco dalej od Alei Zasłużonych w rodzinnym grobowcu spoczęła Wisława Szymborska. Natomiast w nowej części cmentarza zobaczymy grób m.in Tadeusza Kantora i Zbigniewa Wodeckiego. Dla wielu osób zwiedzanie byłoby niepełne bez odwiedzenia grobu rodziców Jana Pawła II. Znajduje się on na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty.
Cmentarz Salwatorski
Najmłodszy z opisywanych cmentarzy, poświęcony został w 1865 roku. Chociaż pierwsze pochówki odbywały się wcześniej, w związku z zamknięciem cmentarza przy kościele Najświętszego Salwatora. Od momentu powstania był dwukrotnie poszerzany, ostatni raz w 1999 roku. Jest cmentarzem parafialnym pod zarządem parafii Najświętszego Salwatora. Wyróżnia go też niezwykle malownicze położenie przy alei Waszyngtona, prowadzącej z Salwatora na Kopiec Kościuszki. Możecie z terenu cmentarza podziwiąc przepiekną panoramę Krakowa, a także przy dobrej pogodzie szczyty Beskidów i Tatr.
Najstarsze zachowane nagrobki liczą po 15o lat. Nie brakuje też słynnych nazwisk. Zobaczymy grób najmłodszego syna Adama Mickiewicza Rafała Józefa. Jego prochy sprowadzono w 1979 roku. Na cmentarzu spoczywa także Karol Hukan, Juliusz Osterwa, ks. Ferdynand Machay – proboszcz kościoła Najświętszego Salwatora. Obok zobaczymy grób Sługi Bożego Ferdynanda Machaya (młodszego). W czasie II wojny światowej opiekował się chorymi w szpitalu w Tarnowie. Aresztowany przez gestapo na skutek donosu zginął śmiercią męczeńską. O okupacji hitlerowskiej przypomina też wspólna mogiła ofiar pacyfikacji Woli Justowskiej. Natomiast niedawno na Salwatorze spoczęli: Andrzej Wajda, Bronisław Chromy, infułat Bielański.
